دندانپزشکی و روزه داری و احکام مرتبط :
سفارش و تأکید اسلام بر سلامت دندان و بهداشت دهان بر کسی که اندک آگاهی از اسلام دارد پوشیده نیست. استحباب مسواک زدن تنها یکی از دستوراتی است که اسلام در این جهت بر آن تأکید ورزیده است.
امروزه دندانپزشکی با تکیه بر تجربه بشری و تحقیقات به روز و گسترده محققان علوم پزشکی و استفاده از تجهیزات مدرن عهده‌دار تلاش و کمک به حفظ سلامت و درمان و ارتقای سطح بهداشت دهان و دندان در جوامع بشری است.
در بدو امر ممکن است چنین به نظر آید که خدمات دندانپزشکی با روزه که از عبادت‌های بزرگ و دارای نقش و اثرات معنوی عمیق در سلامت و رشد روحی و جسمی انسان است، سازگار نباشد. از آن جهت که خوردن و آشامیدن که معمولا از راه دهان صورت می‌گیرد در احکام فقهی اسلام از مبطلات روزه به شمار آمده است. و اجتناب مطلق از خوردن و آشامیدن به وقت روزه به تدریج موجب پیدایش این احساس می‌گردد که در فضای دهان گذاشتن و وارد کردن هر چیزی ممکن است با صحت روزه منافات داشته باشد.
پرسش فوق بر اساس و با مد نظر قرار دادن احتمال مذکور طرح گردیده و طبیعی است که در مقام پاسخ به آن باید در صدد روشن نمودن ابعاد مسأله باشیم.
در احکام روزه بخشی است که مبطلات روزه و جزئیات آن‌ها و بخشی نیز مکروهات آن را تشریح می‌کند. وقتی به احکامی که در این قسمت‌ها آمده است نگاه می‌کنیم می‌بینیم که هیچ یک از کارهای دندانپزشکی از قبیل تزریق آمپول بی حسی در لثه، کشیدن دندان، پر کردن آن و دیگر کارهایی که دندانپزشک در فضای دهان بر روی لثه و دندان بیمار انجام می‌دهد، جزء امور دهگانه‌ای که باطل کننده روزه معرفی شده است نمی‌باشد. پس این اعمال فی نفسه باطل کننده روزه نیستند. بله ممکن است که به هنگام کار دندانپزشک اتفاق خاصی بیفتد که روزه بیمار را باطل می‌کند. آن عبارت است از پایین رفتن چیزی از حلق و گلوی بیمار، چیزی مانند آب، ذرات موادی که از فک و دندان کنده می‌شود و یا برای درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنا بر این دندانپزشکی رفتن برای روزه‌داری که قادر به مراقبت و اجتناب از بلعیدن و فرو بردن این‌هاست، جایز است.
از این روست که در استفتاءات امام خمینى؛ ج۱، ص: ۳۰۶ چنین می‌خوانیم که:
س ۹ – آیا بردن وسایل غیر خوراکى در دهان در هنگام روزه (مثل وسایل‌دندانپزشکى هنگام معاینه) باعث ابطال روزه مى‌شود؟
ج – مبطل نیست.
برخی استفتائات مراجع عالیقدر دراین زمینه:
**احکام مقام معظم رهبری، آیت الله العظمی خامنه ای: استفاده از آمپول هایی که برای بی حسی به کار می رود برای روزه دار مانعی ندارد
در استفتاء شماره ۱۸۹ از مجموعه استفتائات مقام معظم رهبری درباره احکام تزریق آمپول و سایر تزریقات نسبت به روزه داران در ماه مبارک رمضان، سوال شده است.
معظم له در پاسخ به این سوال اظهار کردند: ˈاحتیاط واجب آن است که روزهدار از آمپول های مقوّی یا مغذّی و هر آمپولی که در رگ تزریق می شود و نیز انواع سرم ها خودداری کند، لکن آمپول های دارویی که در عضله تزریق می شود و نیز آمپول هایی که برای بیحسّ کردن به کار می رود، مانعی نداردˈ.
همچنین در استفتاء شماره ۱۹۳ این سوال مطرح شده که آیا کارهای دندانپزشکی از قبیل کشیدن دندان، عصب کشی، بی حسی، پر کردن، روزه را باطل می کند؟
پاسخ مقام معظم رهبری به این پرسش این است که ˈاگر چیزی وارد حلق نشود، روزه صحیح استˈ.
*** احکام آیت الله العظمی صافی گلپایگانی درباره پرکردن دندان در ماه مبارک رمضان
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی نیز در یکی از استفتائات درباره حکم پرکردن دندان در ماه رمضان، تاکید کردند:
ˈ پر کردن، جرمگیری و کشیدن دندان در ماه رمضان برای پزشکان مانعی ندارد و برای شخص روزهدار، زمانی جایز است که مطمئن باشد خون یا آبی که به وسیله دستگاه، وارد فضای دهان می‌شود، فرو نخواهد رفت. والله العالمˈ
– تزریق سرم یا آمپول
این مرجع عالیقدر همچنین در پاسخ به سوالی مبنی براینکه آیا شخص روزه دار در ماه مبارک رمضان، می تواند سرم یا آمپول، تزریق کند؟، تصریح کردند :
ˈاحتیاط مستحب آن است که از استعمال آمپول و سرم خودداری کند و اگر لازم شد و تزریق کرد، روزه اش باطل نمی شود.ˈ
***احکام آیت الله العظمی مکارم شیرازی :
در یک استفتاء، دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی درباره امور دندانپزشکی در ایام روزه داری مورد پرسش قرار گرفت با این مضمون که ˈ در ترمیم و قالب گیری دندان، از موادّی استفاده می شود که قابل حل شدن با آب دهان است و مزّه آن چشیده می شود، آیا برای روزه اشکال دارد؟
در پاسخ این مرجع تقلید آمده است :ˈاگر آب دهان را بیرون بریزد اشکالی نداردˈ.
تعداد دیگری از مراجع عظام نیز نظرات مشابهی درباره مراجعه به دندانپزشک در ایام روزه داری ارائه کرده اند.
